Kiedy do neurologopedy?

Wiele trudności, z którymi zmaga się dziecko podczas nauki jedzenia, to kwestie fizjologii. W większości te problemy mijają i są po prostu wytrenowane przez dziecko. Jednak nie zawsze tak jest. Czasami problem tkwi głębiej i trzeba poszukać pomocy u specjalisty. 

 

Dzieci nie można „włożyć” w tabelki i sprawdzać czy wszystko „jest tak jak powinno”. Każde dziecko jest indywidualną jednostką, ma swój charakter, swoją wrażliwość sensoryczną, swoje tempo przyswajania zmian i nowości. Często podczas badania posługujemy się szerokimi widełkami czasowymi na osiągnięcie danej umiejętności. Nie oznacza to jednak, że pewne symptomy można lekceważyć – dziecko samo, bez pomocy, może sobie z nimi nie poradzić. 

Logopeda, który zajmuje się trudnościami w karmieniu noworodka i niemowlaka to neurologopeda lub logopeda wczesnej interwencji. Wspierać go mogą specjaliści innych dziedzin, np.terapeuta integracji sensorycznej, terapeuta karmienia, gastroenterolog, psycholog itp. 

Noworodek

Noworodek rodzi się z naturalną potrzebą pobierania pokarmu.

Nie oznacza to jednak, że każdy noworodek od razu poradzi sobie z jedzeniem. Warto skonsultować się z neurologopedą kiedy:

• Noworodek nie ma prawidłowego odruchu ssania. Czasem odruchu ssania nie ma w ogóle (szczególnie narażone są dzieci urodzone przedwcześnie).
• Podczas jedzenia piersi lub butelki maluch pręży się, łyka dużo powietrza, jedzenie sprawia mu wyraźną trudność.
• Mama ma poranione brodawki.
• Jedzenie trwa bardzo długo, nie dlatego, że nasz maluszek lubi się poprzytulać, ale dlatego, że nie ma już siły pobierać pokarmu, a ciągle jest głodny. Wtedy nie śpi spokojnie, tylko płacze, marudzi – wyraźnie daje znak, że coś jest nie tak.

Neurologopeda oceni napięcie mięśniowe, odruch ssania, zbada dokładnie jamę ustną, zapewne poprosi o nakarmienie dziecka w jego obecności.

Ankyloglosja, czyli skrócenie wędzidełka podjęzykowego może, ale nie musi być przyczyną powyższych trudności.

Warto pamięć, że zabieg frenotomii jest zabiegiem chirurgicznym w jamie ustnej i nie dokonuje się go bez wyraźnej konieczności. Jednocześnie trzeba pamiętać, że wędzidełka nie da się w żaden sposób rozmasować. Dlatego tak ważna w tym przypadku jest ocena specjalisty – czy trudności wynikają z krótkiego wędzidełka i czy zabieg jest konieczny.

Niemowlę

Kolejnym bardzo ważnym etapem w życiu całej rodziny jest moment rozszerzania diety. Dziecko na ten etap musi być gotowe. Pomimo zaleceń rozszerzania diety od 6 miesiąca zdarza się, że dziecko decyduje się na sięgnięcie po pokarm dużo później. Potrzebuje więcej czasu. To naturalne. Pewne sytuacje powinny jednak skłonić do konsultacji ze specjalistą:

• Dziecko próbuje pobierać pokarm, ale bez względu na konsystencję, smak jedzenie kończy się wymiotami. Warto w tej sytuacji sprawdzić odruch wymiotny (czy nie jest wygórowany). Przyczyną mogą być też ujawniające się alergie pokarmowe.
• Mocno i często krztusi się. Nie akceptuje żadnych grudek w pokarmie. Wszystko, pomimo upływu czasu musi być dokładnie zmiksowane.
• Nie potrafi prawidłowo pobrać pokarmu z łyżeczki.
• Nie potrafi prawidłowo gryźć i żuć. Pokarmy, które trudniej pogryźć nie są akceptowane. W czasie jedzenia dziecko je wypluwa, krztusi się nimi, a w konsekwencji nie chce po nie sięgać.
• Nie chce brać jedzenia do ręki. Nie kieruje ręki z jedzeniem w stronę jamy ustnej. Przyczyny mogą leżeć w nadwrażliwościach sensorycznych.

Warto pamiętać, że poprzez prawidłowe jedzenie i picie dziecko buduje swoją bazę pod prawidłowy rozwój mowy. Samodzielne jedzenie, picie ze słomki, otwartego kubka, prawidłowe gryzienie i żucie wzmacnia cały aparat artykulacyjny. Jest to też doskonały moment na ćwiczenia motoryki małej, kolejnej wielkiej bazy pod rozwój mowy.

Reprezentacja ręki w naszym mózgu jest ogromna.

To jak pracuje, jak toleruje nowości, różne faktury, konsystencje, jaka jest koordynacja ręka – oko, jest bardzo ważne nie tylko w kontekście jedzenia, ale również całego rozwoju dziecka.

Wczesne rozpoznanie problemu i adekwatna pomoc to zapobieganie problemowi zaburzeń jedzenia a w przyszłości mowy i pomoc dziecku w prawidłowym rozszerzaniu diety. 

Dziecko, które nie chce jeść NIE JEST NIEJADKIEM! Ma problem lub nie ma odpowiedniego narzędzia, by jeść lub uczyć się jeść. 

Więcej o trudnościach w nauce jedzenie oczami neurologopedy posłuchasz w wywiadzie z dr Mirą Rządzką (klik)

Tekst Marta Walkiewicz – Neurologopeda kliniczny, terapeutka ręki, pedagog.