Bajka podczas posiłku

W hotelowych restauracjach, w przychodniach lekarskich, w aucie… Wszędzie widać dzieci oglądające Rajdera i pieski. Ktoś powie od razu ‘’Ja nie daję dziecku telefonu!”. Ktoś inny powie “Przynajmniej mam chwilę spokoju”. Powodów jest milion.

Ustalmy – każdy rodzic daje dziecku czasem telefon. Kropka.  Z jakiego powodu Wam się to ‘’przytrafia”? 🙂 

Ale… skoro już dostaliśmy rozgrzeszenie, bo “każdy daje”, ustalmy fakty. I miejmy je mimo wszystko na uwadze. Ok?

• Z raportów wynika, że Polskie dzieci do 6 roku życia korzystają z ekranów zbyt często.
• Co dziesiąte niemowlę! w Polsce ma dostęp do bajek, filmików na smartfonach rodziców.
• 75% dzieci w wieku od 3 do 6 lat korzysta z telefonów i tabletów. Średnio kilkulatki spędzają przed ekranem 1,5 h dziennie. W weekendy i święta jeszcze dłużej.
• Treści internetowe są bardzo atrakcyjne dla mózgu dziecka. Nawet jeżeli dziecko ich nie rozumie, to z przyjemnością je ogląda. W  mózgu następuje pobudzenie ośrodka nagrody, polegające na dopływie dopaminy. Często właśnie na tym bazują krótkie filmiki i rolki, które tak chętnie dzieci oglądają. 
• Rodzice podają dziecku telefon z wielu powodów. By je uspokoić. By spokojnie zjeść. By nie marudziło w kolejce. By siedziało… Czasem dają w nagrodę.
• Ekspozycja na telewizję w tle prowadzi do obniżenia funkcji poznawczych, pogarsza posługiwanie się językiem własnym i prowadzi do niższej gotowości szkolnej. 
• Duża część aplikacji edukacyjnych dostępnych w sklepach online, do których mamy dostęp w telefonach, to aplikacje niedostosowane wiekowo dla dzieci. Zwyczajnie są dla nich zbyt łatwe, wręcz infantylne. To tak jakbyśmy w 4 klasie szkoły podstawowej uczyli alfabetu.
• Dzieci mają problem z nadużywaniem urządzeń mobilnych. Po pierwsze dziecko traci kontrolę nad czasem. Po drugie nagłe oderwanie dziecka od ekranu często skutkuje złością, napadem agresji czy zabieganie o to, by czas oglądania wydłużyć.

• Dzieci do drugiego roku życia w ogóle nie powinny korzystać z elektroniki.
• Małe dzieci, powyżej 2 r.ż., powinny mieć bardzo ograniczony czas przed ekranami.
• Powinniśmy kontrolować ilość i jakość spędzanego przed ekranem czasu.
• Treści pokazywane dzieciom powinny być zawsze dostosowane do wieku rozwojowego.
• Ogranicz włączanie telewizji w tle.
• Ograniczaj dziecku telefon przed snem. Niebieskie światło nie pomaga w wieczornym wyciszeniu. 
• Nie stosuj telefonu w celu regulowania emocji dziecka.
• Nie pozwalaj dziecku korzystać z urządzeń ekranowych podczas posiłku. Jedzenie powinno być świadome i intuicyjne, a nie przebiegać bezwiednie pomiędzy oglądaniem bajki.

Ponieważ w trakcie oglądania bajki dziecko nie zwraca uwagi na jedzenie. Nie czuje tym samym, że już się najadło, je dalej, aż się nie skończy, bez kontroli łaknienia.

Często też rodzice tzw. niejadków, karmią w ten sposób dziecko, licząc że zje warzywa i pożądaną porcję dania.

Skupiając się na jedzeniu, dziecko uczy się słuchać swojego ciała. Rozpoznaje własne indywidualne oznaki głodu i sytości. Ono decyduje ile zje. Tym samym rozwija tę kompetencję, która najskuteczniej chroni przed otyłością albo niedojadaniem.

• ustal czas spędzany przed ekranem, w zależności od wieku dziecka,
• ustalcie zasady offline, np. podczas kolacji czy spaceru telefon zostaje w szufladzie,
• wynieś telefon z sypialni, to zły nawyk by przed snem lub zaraz po przebudzeniu, dziecko miało dostęp do telefonu.

Oczywiście nie demonizujmy! Elektronika to nie są same zagrożenia. Nowe technologie mogą wspierać rozwój, naukę i być dobrą rozrywką, ale pod warunkiem zachowania rozsądku i kontroli.

Źródła:

Rowicka M., (2023), Brzdąc w sieci 2.0 – używanie urządzeń mobilnych przez dzieci w wieku 4 – 6 lat a wybrane funkcje poznawcze, Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, [online, dostęp dn. 15.08.2023].

Rowicka M., Bujalski M., (2020), Raport z badania „Brzdąc w sieci – zjawisko korzystania z urządzeń mobilnych przez dzieci w wieku 0–6 lat”, Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, [online, dostęp dn. 09.07.2023].

Amerykańska Akademia Pediatrii, (2016), Media and Young Minds, Pediatrics, vol. 138(5) [online, dostęp dn. 20.07.2023].

World Health Organization, (2019), Guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years of age, Geneva: World Health Organization [online, dostęp dn.21.07.2023].