Często mówi się, że noworodek i wczesne niemowlę mogą oddychać jamą ustną, a sposób ten nie wpływa negatywnie na ich funkcjonowanie. TO BŁĄD!Rodzice nie mają świadomości, że sposób oddychania maluszka jest tak istotny.

Czy teraz, nie widząc swojego maluszka, jesteś w stanie w 100% powiedzieć – tak, moje dziecko zawsze ma zamkniętą buzię?

Jama ustna i jej napięcie, tak samo jak napięcie całego ciała, kształtują się (nabywają kompetencji) do około 2 miesiąca życia. Dziecko po urodzeniu adaptuje się do nowych warunków, zaznajamia z otoczeniem, uczy się działać antygrawitacyjnie.

Wykonując ruchy przeciwko sile grawitacji, dostosowuje siłę swoich mięśni do otoczenia.

Zuzia, 4 tygodnie po porodzie. Spanie na brzuszku, buzia otwarta:(

WAŻNA JEST AKTYWNOŚĆ W RÓŻNYCH POZYCJACH!

Leżąc na brzuchu, na boku lewym i prawym naprzemiennie oraz na plecach (w prawidłowych pozycjach, bez napięcia czy odgięcia) niemowlę dostosowuje siłę do aktywności. Z dnia na dzień staje się coraz bardziej ciekawe świata i więcej potrafi. Należy więc układać dziecko w różnych pozycjach w ciągu dnia.

Maluch, leżąc na plecach, ćwiczy mięśnie do pośredniej pozycji CHIN TUCK.

Leżąc na brzuchu stabilizuje podpór na przedramionach, aby za moment wyciągnąć ręce i złapać zabawkę. W tych AKTYWNYCH POZYCJACH dziecko powinno mieć zamkniętą buzię.

Zuzia, 2 miesiące. Leżąc na plecach, ćwiczy mięśnie do pośredniej pozycji CHIN TUCK (bródka przy mostku), ale język niestety wysunięty.

Jeśli Twojemu Dziecku zdarza się mieć otwartą buzię – sprawdź, jak często i w jakich sytuacjach.

Gdy buzia jest uchylona, a przez jej przestrzenie przedziera się JĘZYK to znak, że SIŁA MIĘŚNI w stosunku do masy i wieku malucha pracuje nieadekwatnie. I trzeba mu pomóc …, by jego buźka mogła się szybko domknąć, a język ładnie w niej ustabilizować.

Język to umięśniony narząd, który powinien wypełnić przestrzeń JAMY USTNEJ.

Zrób test. Połóż lub zmotywuj niemowlę do pozycji na brzuchu. Jeśli umie wykonać podpór na przedramionach z uniesieniem głowy (jest to etap rozwojowy około 3-4 miesiąca życia) i przy tym ma zamkniętą buzię, to nie musisz obecnie nic robić – Twój maluch sobie pięknie radzi! Jeśli z kolei ma buzię otwartą – to znak, że potrzebuje wsparcia.

Zuzia, 3,5 miesiąca, pozycja na brzuszku.

Obejrzyj film autorstwa alaantkoweblw

Z najnowszych badań wynika, że 8 na 10 noworodków i wczesnych niemowląt ma uchyloną jamę ustną. Nie jest to norma, lecz jej brak!

Co w sytuacji, gdy język wychodzi poza jamę ustną lub też jego wierzchołek spoczywa na wysokości warg i wypełnia przestrzeń między wargą górną a dolną?

Można ten temat przeanalizować na minimum 2 sposoby:

1. Jama ustna jest otwarta, język leży na dnie jamy ustnej i wychodzi poza granicę warg.
2. Jama ustna jest niemal domknięta, a przestrzeń między wargami wypełnia nieznacznie wychodzący język.

SYTUACJA 1
Jama ustna jest otwarta, język leży na dnie jamy ustnej
i wychodzi poza granicę warg.

Mięśnie buzi dziecka nie mają siły, by unieść ciężką kość żuchwy i spowodować domknięcie warg oraz cofnięcie języka w środku jamy ustnej. Nie potrafią pracować antygrawitacyjnie. Cofnięcie języka jest możliwe wtedy, gdy nie ma dodatkowych napięć w odcinku szyi dziecka. Jeśli takie występują, to mięśnie klatki piersiowej i tułowia będą musiały nauczyć się współpracować między sobą – to trudna umiejętność, której dopiero się uczy.

Tutaj dziecko najczęściej oddycha torem ustnym, a on z kolei osłabia siłę całego ciała. Taki malec nie uzyska efektu terapii ruchowej (nawet jeśli jest pod opieką fizjoterapeuty), dopóki nie zapanuje się nad aktywnością mięśni oddechowo-przeponowych. Pomocna może okazać się także wizyta u terapeuty miofunkcjonalnego.

JĘZYK WYCHODZI POZA GRANICĘ WARG I WYPEŁNIA ICH PRZESTRZEŃ – JEST NAPIĘTY I SILNY, ALE NIE POTRAFI ZNALEŹĆ SWOJEGO „DOMKU”.

Zuzia, 7 miesięcy, buzia ciągle otwarta, język wysunięty. Stan utrzymuje się mimo wizyty u osteopaty, neurologopedy i podcięciu wędzidełka w wieku 5 miesięcy.

obejrzyj film autorstwa alaantkoweblw

SYTUACJA 2
Jama ustna jest niemal domknięta, a przestrzeń między wargami wypełnia nieznacznie wychodzący język.

(To zdjęcie 3 tygodnie po porodzie, już widać, jak Zuzia leży z wysuniętym językiem).

Język jest napięty i aktywny, niemal zawieszony między dnem jamy ustnej a podniebieniem. On musi mieć siłę, by się utrzymać w zawieszeniu i wyjść (ale nie za daleko) z jamy ustnej. W takiej sytuacji dziecko najczęściej ma trudność z oddechem, na skutek:

• zalegającej wydzieliny w nosogardzieli,
• sapki noworodkowo-niemowlęcej,
• nieprawidłowego ssania (nie radzi sobie z szybkim wypływem mleka z piersi lub z butelki),
• klikania przy piersi/butelce lub/i braku szczelności,
• nadmiernego napięcia w odcinku szyjnym C1-C3.

Sposobem na cofnięcie języka do jamy ustnej i efektywne skontaktowanie warg jest stymulacja – nie zawsze długotrwała. Czasami trzeba po prostu zastymulować ciało, dlatego doskonale sprawdzą się tutaj ćwiczenia motoryczne nad kontrolą głowy i tułowia (wsparcie fizjoterapeuty, a także terapeuty miofunkcjonalnego – sprawdź zawsze, czy te osoby specjalizują się w pracy z małymi dziećmi). Istotne jest także znalezienie przyczyny – być może będzie potrzebny lekarz (laryngolog), CDL/IBCLC (doradca laktacyjny) lub terapeuta miofunkcjonalny.

Zuzia, 3 tygodnie po porodzie.

Zuzia, 8 tygodni po porodzie. Usta niedomknięte.

JAKIE SĄ POWODY WYSUWANIA SIĘ JĘZYKA POZA GRANICĘ UST u małych i u dużych dzieci?

• Wysunięty język to często alternatywna dla dzieci, które mają infekcję górnych dróg oddechowych. Kierują język w stronę wyjścia z jamy ustnej po to, by dać sobie możliwość oddechu. Tutaj pomoże Ci lekarz (pediatra, laryngolog, alergolog).
• Wysunięty język to dość często OSŁABIONY zespół mięśniowy (mięśnie ustno-twarzowe, ale głównie ciało). Zapamiętaj Rodzicu! Praca języka Twojego Dziecka jest odzwierciedleniem pracy jego brzucha i tułowia. Tutaj pomoże Ci fizjoterapeuta, neurologopeda, terapeuta miofunkcjonalny.
• Wysunięty język to język ASYMETRYCZNY lub zespół mięśniowy z oporami tkankowymi (nadmiernymi napięciami) – każda asymetria, każde napięcie to zmiana w pracy mięśni ciała. Tutaj pomoże Ci fizjoterapeuta, neurologopeda, terapeuta miofunkcjonalny czy terapeuta SI.
• Wysunięty język może sygnalizować trudności laryngologiczne (powiększone migdały, płyn w uszach, nieprawidłowe przetwarzanie słuchowe).
• Wysunięty język to mogą być także trudności alergologiczne (rzadziej występują i wymagają wsparcia lekarza pediatry, alergologa).

Jeśli widzisz, że język Twojego dziecka wypełnia przestrzeń rozchylonych warg lub leży na dnie jamy ustnej (podczas gdy sama jama ustna jest otwarta lub uchylona) to nie czekaj – skonsultuj się choć raz ze specjalistą (jeśli takie będzie zalecenie), by mieć spokój podczas rozwoju Twojego dziecka.

JĘZYK W WIEKU 4 I 6 MIESIĘCY (obejrzyj film) autorstwa alaantkoweblw

Czy wiesz, jakie konsekwencje niesie ze sobą uchylona jama ustna?

Otóż:

• Wpływa na obniżenie stabilizacji w ciele (brak równowagi między mięśniami pracującymi antagonistycznie i synergistycznie – np. te, które zginają i prostują).
• Trudności w jakościowym osiągnięciu ruchów i działań motorycznych (wady postawy, nieprawidłowe wzorce ruchowe, asymetria).
• Trudności w planowaniu motorycznym.
• Trudności w rozwijaniu mowy i rozumieniu dźwięków ludzi oraz otoczenia.
• Zaburzenia czynnościowe (trudność w ssaniu, nagryzaniu, gryzieniu, odgryzaniu, żuciu, połykaniu, pobieraniu pokarmu) oraz okluzyjno-zgryzowe.
• Trudności w przetwarzaniu słuchowym (mogą słyszeć, ale nie wysłuchiwać).
• Trudności w uzyskaniu optymalnego poziomu koncentracji.
• Nieprawidłowe dotlenienie organizmu – osłabiona spostrzegawczość, dysregulacja funkcji poznawczych.
• Podatność na częste infekcje górnych dróg oddechowych.
• Trudność w oczyszczaniu się z nadmiaru wydzielin.

Co jeszcze? KONSEKWENCJE ODDYCHANIA PRZEZ USTA:

NADMERNE WYDZIELANIE ŚLINY

ZABURZENIA SNU
Otwarta buźka podczas snu może powodować jego zaburzenia, bezdech senny i zmianę poziomu tlenu i dwutlenku węgla w krwioobiegu, uczucie zmęczenia, rozdrażnienie, brak koncentracji.

WADY ZGRYZU
podczas oddychania przez usta język napiera na zęby, co powoduje przemieszczanie się, wychylanie zębów, niewłaściwą pracę stawu skroniowo-żuchwowego.

USZKODZENIE ZĘBÓW
Przy otwartej buzi, żeby ciągle znajdują się w suchym środowisku, co może powodować uszkodzenia szkliwa.

NADPOBUDLIWOŚĆ PSYCHO-RUCHOWA

WADY POSTAWY

WADY WYMOWY
dzieci, które oddychają przez buzię mogą mieć niedojrzały sposób połykania. Wsuwają wierzchołek języka między dziąsła (a potem między zęby) w trakcie połykania. Język przesuwa się do przodu w trakcie mówienia, co skutkuje międzyzębową wymianę głosek- najczęściej: s, z, c, dz.

ZMIANA RYSÓW TWARZY – u dzieci oddychających ustami można zaobserwować zaburzone proporcje i symetrię twarzy, tzw. „gapowaty” wyraz twarzy.  Staje się ona często za bardzo szeroka lub wydłużona, bardziej płaska, pociągła, a kości policzkowe mniej wypukłe. Napięcie dolnej części twarzy jest niższe, a żuchwa cofnięta.

Do kogo się zgłosić?

Zły sposób oddychania sam nie minie. Nie czekaj na to! Aby uniknąć negatywnych konsekwencji zwróć się do specjalisty (logopeda, neurologopeda, laryngolog). Ten pomoże w rozpoznaniu przyczyny i skieruje np. do laryngologa, alergologa, logopedy, ortodonty,  którzy wskażą drogę leczenia.

Drodzy Rodzice – dziecko samo nie wyrośnie ze złego sposobu oddychania dlatego. Dziecko rośnie i rozwija się. Możesz mu pomóc wdrażając odpowiednie ćwiczenia logopedyczne i terapię laryngologiczną czy ortodontyczną. Nie zaniedbuj!

Zły sposób oddychania to nie tylko poważne wady zgryzu, ale przede wszystkim nieharmonijny wzrost kości całej twarzy. Działaj póki kości rosną i są plastyczne!

Pamiętaj

 USTA NIE SŁUŻĄ DO ODDYCHANIA. USTA SŁUŻĄ DO MÓWIENIA, JEDZENIA I CAŁOWANIA

Zdjęcia i moja historia z Zuzią, w skrócie:)

Zuzia urodziła się o czasie, poród indukowany. Gdy dziś oglądam zdjęcia, na większości z nich miała albo otwartą buzię albo niedomkniętą a język ”wystawał” z niej. To od początku budziło mój niepokój. Nie miałam problemów z karmieniem piersią dopóki nie zaczęła być bardziej mobilna koło 4 miesiąca. Karmienie zaczęło łączyć się tylko z konkretną pozycją (leżącą), co sprawiało mi kłopot np. gdy chciałam nakarmić na mieście. Wizyta u neurologopedy, fizjoterapeuty, osteopaty, podcięcie wędzidełka. Dalsze ćwiczenia i czas rozszerzania diety po 6 miesiącu przyczyniły się do zmiany pozycji kp na lepsze. Jednam buzia była nadal otarta, a język wysunięty. Nie stanowiło to problemów ani z jedzeniem metodą BLW, ani z dalszym kp, jednak buzia kształtowała się w dalszym ciągu nieprawidłowo. W okolicach 2 r.ż. na stałe zaczęłam uczęszczać z Zuzią do logopedy, terapia trwa do dziś. Im dziecko bardziej świadome, tym postępy przychodzą szybciej. Jednak pamiętajcie, to WY, rodzice, jesteście pierwszymi, głównymi terapeutami. Logopeda nie wykona za Was roboty:) Do dzieła!

jak układa się język w buzi Zuzi – wiek 6 m (koniecznie obejrzyj ten film) autorstwa alaantkoweblw

Otwarta jama usta często wpływa na błędnie postawione diagnozy specjalistów. Często nasze dzieci rozumieją więcej niż nam pokazują, komunikują w inny sposób, lecz otwarta jama ustna spowalnia ich jakościowy rozwój.

Nie lekceważ, tylko działaj.

Autorką artykułu jest:

Dr n. zdr. Marta Wawrzynów

Specjalistka w naukach o zdrowiu, absolwentka PUM w Szczecinie i UMED we Wrocławiu i Łodzi, neurologopedka i fizjoterapeutka pediatryczna, terapeutka Integracji Sensorycznej, TCK, Padovan II, kinesiotapingu. Doktor wspiera rodziców i studentów swoją wiedzą także z zakresu dietetyki, toksykologii, ortodoncji. Jest instruktorką masażu Shantala, metody Integracji Sensorycznej oraz MFS (Ortodoncja Funkcjonalna MFS).
Specjalizuje się w problematyce zanieczyszczeń środowiskowych i oddziaływań postawy ciała na zaburzenia orofacjalne. Przeprowadziła badania wśród dzieci do 1 roku życia na temat wpływu umiejętności orofacjalnych na kształtowanie się wzorców ruchowych. To również wykładowczyni akademicka, kierowniczka studiów podyplomowych z zakresu Integracji Sensorycznej oraz kilku nowych kierunków odnoszących się do rozwoju małego dziecka.